İtalya, Arnavutluk’a göçmen transferlerini yeniden başlatıyor

İtalya’nın göç siyasetindeki en tartışmalı uygulamalarından biri olan Arnavutluk’taki göçmen merkezlerine yönelik yeni bir transfer hareketi başlıyor.

İtalyan ANSA ajansının sağlam kaynaklara dayandırdığı haberinde, halihazırda İtalya’nın Afrika’ya en yakın noktası olan Lampedusa Adası’nın güneyinde faaliyet gösteren Libra gemisinin, birkaç göçmeni güverteye aldığı ve yapılacak incelemelerin akabinde kriterlere uyanların Arnavutluk’taki merkezlere nakledileceği belirtildi.

Libra gemisinin, ikinci göçmen kümesini bu hafta içinde Arnavutluk’a götürebileceği tabir edildi.

‘GÜVENLİ ÜLKE’ TARTIŞMASI

Bu ortada, ülke basınında Libra gemisinin Arnavutluk’taki merkezlere ikinci göçmen kümesini nakletme arifesinde olduğu belirtilirken Katanya kentindeki mahkemenin aldığı bir karar, bu mevzuyla temaslı “güvenli ülke” tartışmalarını da alevlendirdi.

İltica talep eden lakin hakkında tutuklama buyruğu olan bir Mısırlı göçmenin, tutuklanmasına yönelik itirazını pahalandıran Katanya Mahkemesi, “Söz konusu göçmenin, iade edilmesi gerekirse gönderilmesi gereken ülkesi Mısır’a iade edilemeyeceğini zira buranın insan hakları açısından inançlı bir ülke olmadığı” tarafında bir karar aldı.

Söz konusu karar, sağ koalisyon hükümetinin 21 Ekim’de Mısır’ı “güvenli ülke” statüsüne alan kanun kararında kararnamesinin akabinde bir mahkemeden aksi istikamette çıkan birinci karar oldu.

Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma-Altyapı Bakanı Matteo Salvini, Katanya Mahkemesinin bu kararına sert reaksiyon göstererek “Yasaları uygulamayan birtakım komünist yargıçlar yüzünden İtalya artık inançlı ülke pozisyonunda değil.” ifadesini kullandı.

MERKEZLERE NAKLEDİLEN BİRİNCİ GÖÇMEN KÜMESİ MAHKEME KARARLARIYLA GERİ TAŞINMIŞTI

Roma ile Tiran ortasındaki muahede uyarınca Arnavutluk’taki iki göçmen merkezine birinci olarak 16 Ekim’de, İtalyan donanma gemisi Libra tarafından 16 sistemsiz göçmen getirilmişti. Bu göçmenlerden 2’si reşit olmamaları, 2’si de sıhhat sıkıntıları sebebiyle İtalya’ya geri gönderilmişti.

Mısır ve Bangladeşlilerden oluşan öteki 12 kişi için Roma Mahkemesi, 18 Ekim’de bu göçmenlerin iltica taleplerinin reddedilmesi halinde geri gönderilmeleri gereken menşe ülkelerinin “güvenli ülkeler” statüsünde olmaması sebebiyle Arnavutluk’taki merkezde tutulamayacağına karar vermişti. Bunun üzerine sistemsiz göçmenler, 19 Ekim’de İtalyan kıyı güvenlik botuyla İtalya’ya geri getirilmişti.

Roma Mahkemesinin bu kararı sonrası Giorgia Meloni liderliğindeki sağ koalisyon hükümeti, 21 Ekim’de Arnavutluk’taki göçmen merkezlerinin fonksiyonelliğini korumak niyetiyle Mısır ve Bangladeş’in de bulunduğu 19 ülkeyi “güvenli ülke” statüsüne alan yeni bir kararnameyi kabul etmişti.

Buna karşılık mevzuyla ilgili diğer bir davaya bakan Bologna Mahkemesi, geri gönderme için inançlı ülkeler listesini belirleyen yeni hükümet kararnamesini, 29 Ekim’de Avrupa Adalet Divanına taşımıştı. Bologna Mahkemesi, güvenliğin belirlenmesinde hangi ölçütlerin kullanılmasının gerektiğini ve İtalyan mevzuatıyla bir ihtilaf ortaya çıkarsa AB hukukunun önceliği unsurunun geçerli olup olmadığını sormuştu.

Ülkenin farklı mahkemelerinden farklı davalarında alınan kararlar, siyasilerle yargı mensupları ortasında polemiklere yol açmıştı.

ARNAVUTLUK’TAKİ TARTIŞMALI GÖÇMEN MERKEZLERİ

İtalya Başbakanı Meloni ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama’nın 6 Kasım 2023’te Roma’da imzaladıkları mutabakat, İtalyan güvenlik güçleri tarafından Akdeniz’de kurtarılan sistemsiz göçmenlerden; reşit ve sağlıklı erkek göçmenlerin Arnavutluk’a nakledilmesini ve iltica taleplerinin incelenmesi sürecinde burada kalmalarını öngörüyor.

Anlaşma, Avrupa merkezli sivil toplum kuruluşlarının arama kurtarma gemileri tarafından kurtarılan sistemsiz göçmenleri, reşit olmayanları, gebe bayanları ve savunmasız bireyleri kapsamıyor.

Bu muahede, yılda 36 bin kadar sistemsiz göçmenin, Arnavutluk’taki bu merkezlere nakledilmesini öngörüyor.

Anlaşma çerçevesinde İtalya, Arnavutluk’un kuzeybatısındaki Şingin Limanı’nda birinci kabul merkezini kurdu ve Gjader bölgesinde ise sonraki prosedürler için tesis ve geri gönderme merkezi oluşturdu. İtalya ile Arnavutluk ortasındaki bu protokol, Avrupa Birliği (AB) ülkesinin, kendisine gelen sistemsiz göçmenleri, Birlik üyesi olmayan öteki bir ülke toprağına göndermesini düzenleyen birinci mutabakat özelliğini taşıyor.

Anlaşmayla oluşturulan bu tesislere yönelik, İtalyan ve yabancı basında yayımlanan birtakım haber ve yazılarda ABD’nin Küba yakınındaki askeri hapishanesine atıfla “yeni Guantanamo” tenkitleri yöneltilmişti.

İtalya’da muhalefet partileri de devletin, sistemsiz göçmenleri bu merkeze göndermek için yaklaşık 800 milyon euroyu sokağa attığını savunarak hükümete yüklenmişti.

Başbakan Meloni ise İtalya-Arnavutluk protokolünü, sistemsiz göçmenlerin ülkeye gelişlerini “caydıracak unsur” olarak kamuoyuna sunmuştu.