Kırım Tatar Sürgününün 81. yılı: Bir halkın bitmeyen hasreti

Tarihin en karanlık sayfalarından biri, 18 Mayıs 1944 gecesi Kırım’da yazıldı. Kırım Tatar halkı, Sovyet önder Josef Stalin’in kapalı kararnamesiyle, yalnızca 15 dakikalık bir hazırlık müddetiyle konutlarından koparıldı.

250 BİN İNSANIN YARISI YOLLARDA CAN VERDİ

Kadın, çocuk, yaşlı demeden binlerce insan hayvan vagonlarına doldurularak Orta Asya’nın bilinmez topraklarına gerçek sürgüne gönderildi. İnsanlık dışı kurallarda başlayan bu mecburî seyahatte yaklaşık 250 bin kişi, günlerce açlık ve susuzlukla uğraş etti. Ne yazık ki bu seyahat, on binlercesi için bir vefat seyahatine dönüştü. Sürgün edilenlerin neredeyse yarısı, daha varış noktalarına ulaşamadan hayatını kaybetti.

250 YILDIR SÜREN SÜRGÜN VE SOYKIRIM

Kırım Tatarlarının sıkıntısı sırf Stalin periyoduna mahsus değildi. Bu halkın sürgün tarihi, Rus Çariçesi II. Katerina’nın 18. yüzyılda başlattığı asimilasyon ve tehcir siyasetleriyle çok daha öncesine dayanıyor. Kırım’ın Osmanlı egemenliğinden çıkmasının akabinde başlayan zulüm, Sovyetler devrinde sistematik bir hale gelirken, günümüzde Rusya Federasyonu tarafından farklı usullerle sürdürülüyor.

NAZİ İŞBİRLİKÇİSİ OLMAKLA SUÇLANDILAR

II. Dünya Savaşı sırasında Kırım’ı yine denetim altına alan Sovyetler, Kırım Tatarlarını “Nazi işbirlikçisi” olmakla suçladı. Tarihi ve tüzel desteği olmayan bu itham, yeni bir toplu cezalandırmanın mazereti haline geldi. Stalin’in buyruğuyla bir gecede gerçekleşen bu trajedi, sırf fiziki bir sürgün değil, birebir vakitte bir halkın belleğinde silinmez izler bırakan büyük bir kırılmaydı.

RUSYA KIRIM’I İLHAK ETTİ, TATAR ULUSAL MECLİSİ KAPATILDI

Sovyetler Birliği’nin çöküşünün akabinde Kırım, Ukrayna’ya devredildi. Lakin 2014 yılında Rusya’nın memleketler arası hukuka karşıt halde yarımadayı ilhak etmesiyle, Kırım Tatar halkı bir kere daha tarihî bir travmanın içine itildi. Rus idaresi, yalnızca bireyleri değil, bir halkın temsil sistemini da maksat aldı. Kırım Tatarlarının demokratik iradesini yansıtan Kırım Tatar Ulusal Meclisi, Rusya tarafından “aşırıcı örgüt” ilan edilerek faaliyetleri yasaklandı.

ÖNDE GELEN ÖNDERLER, ÜLKELERİNE GİREMİYOR

Kırım Tatar halkının önde gelen başkanlarından Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu başta olmak üzere birçok kıymetli isim, öz vatanlarına giriş yasağıyla cezalandırıldı. Bugün hâlâ Kırımoğlu ve pek çok Kırım Tatarı, doğdukları topraklara hasretle ömürlerini sürdürmek zorunda.

UKRAYNA SAVAŞIYLA TATARLAR, BİR KERE DAHA GÖÇE ZORLANDI

Sovyet baskısından kaçanların birinci sığınağı tarih boyunca Anadolu toprakları olmuştu. Bugün de benzeri bir baht tekrar sahnede. Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş, Kırım Tatarlarının ömür şartlarını daha da zorlaştırdı. Savaşın gölgesinde kalan binlerce Kırım Tatarı bir kere daha yerinden edildi; Türkiye başta olmak üzere farklı ülkelere göç etmek zorunda kaldı.

80 YILDIR SÜREN DÖNÜŞ MÜCADELESİ

Aradan geçen 80 yıla karşın, Kırım Tatarları için sürgün yalnızca bir tarihî olay değil, hala devam eden bir adaletsizlik sorunu. Hafızalarda tazeliğini koruyan bu acı, her 18 Mayıs’ta yüreklerde yine hissediliyor. Ve bu halk, 80 yıldır süren uğraşını sürdürüyor: Ana yurtlarına dönmek, hak ettikleri özgürlük ve adaleti kazanmak için.