Tarih ve edebiyatı harmanlamasıyla bildiğimiz; kalıplara sığmayan, yenilikçi ve öncü isim: Kemal Tahir
Yaşadığı mühlet boyunca pek çok zorlukla karşılaştı, öbür müellifler, şairler ve aydınlar üzere onun da yolu hapishaneden geçti. Kemal Tahir büyük bir romancıdır lakin birebir vakitte de tarihçidir. Romanlarındaki tarihi ögeler onu farklı bir yere koymaktadır. Kemal Tahir, edebiyatı ve tarihi bir ortada harmanlamasıyla bilinmektedir.
Bakınız Devlet Ana, bakınız Esir kentin İnsanları ya da Rahmet Yolları Kesti… Kemal Tahir, Türk niyet hayatına yalnızca yapıtlarıyla katkı vermedi; fikirleriyle, niyet dünyasıyla derin tesirler yarattı.
Türk edebiyatının en üretken roman muharrirlerinden birisidir. Sol dünya görüşüne sahip olan müellif, Marksizmi, Türk toplum yapısına uyarlamak için toplumu anlamaya çalışmış; edindiği bilgileri romanları yoluyla okuyuculara aktarmıştır.
15 Nisan 1910’da İstanbul’da dünyaya geldi. Babası, II. Abdülhamit’in yaverlerinden Yüzbaşı Tahir Bey; annesi, Osmanlı sarayında Abdülhamit’in kızı Naile Sultan’ın hizmetinde bulunan Nuriye Hanım’dır. Ailenin en büyük çocuğu idi.
SOSYALİST FİKİRLERİ BENİMSEDİ
1932’de İstanbul’a döndü, Vakit, Haber, Son Posta gazetelerinde röportaj müellifi, mütercim, düzeltmen olarak çalıştı. 1933’de Kenan Şahabettin, İdris Ahmet, Ziya İlhan, Yakup Kadri, Nuri Tahir, Ertuğrul Şevket, Fakih Özden ve Arif Nihat Asya üzere müellif ve şairlerle “Geçit” adlı bir edebiyat dergisi çıkardı.
Geçit mecmuası takımından Ertuğrul Şevket (Avaroğlu), Babıali’de tanıştığı Kerim Sadi Türkiye Komünist Partisi üyesi olan komşusu “Sarı” Mustafa Börklüce ve onun aracılığı ile tanıştığı şair Nazım Hikmet, üzere sosyalist aydınlarla arkadaşlığı sonucu sosyalist fikirleri benimsedi.
Sayfa: 656
İLK ESERLER…
İlk kitabı, 1936’da yayınladığı “Namık Kemal İçin Diyorlar ki” isimli kitapçık oldu. Kitapçık, Namık Kemal hakkında yaptığı yedi soruluk ankete çeşitli şair ve müellifler tarafından verilen karşılıklardan oluşmaktaydı.
Falih Rıfkı Atay, Vâlâ Nureddin, Hüseyin Cahit Yalçın, Peyami Safa, Ercüment Ekrem Talu, Sadettin Nüzhet Ergun, Kerim Sadi Cerrahoğlu, Dr. Fuad Sabit, Nâzım Hikmet, Hüseyin Avni Şanda ve Suat Derviş’in karşılıklarını ve Kemal Tahir’in onlar hakkındaki saptamalarını içeren kitapçık, edebiyat dünyasında geniş yankı buldu. 1937’de ikinci kitabı olan Bir Çalgıcının Seyahatı isimli romanı yayınlandı.
Sayfa: 376
DONANMA DAVASI
Kemal Tahir, bahriyede vazifeli kardeşi Nuri Tahir, Nâzım Hikmet, Hamdi Alev, Emine Alev, Hikmet Kıvılcımlı, Fatma Nudiye Yalçı, Kerim Korcan, Mehmet Ali Kantan, Seyfi Tekbilek ve Hüseyin Durugün’le bir arada “askeri isyana tahrik ve teşvik” suçlaması ile 13 Haziran 1938’de tutuklandı.
Suçlanmasının nedeni astsubay olan kardeşi Nuri Tahir’e Sabahattin Ali’nin bir kitabını vermek idi. “Donanma Davası” yahut “Bahriye Olayı” diye isimlendirilen bu dava nedeniyle Donanma Komutanlığı Mahkemesi’nde yargılandı, 15 yıl ağır mahpus cezasına çarptırıldı.
HAPİS YILLARI…
Çankırı, Çorum, Kırşehir, Malatya cezaevlerinde 12 yıl mahpus yattı. Hapishanedeki yıllarını okuyarak ve sarı defterine yazarak gecirdi. Takma isimle mizah hikayeleri ve polisiye romanlar kaleme alan müellif, 1954 yılına kadar Kemal Tahir ismini yapıtlarında kullanamadı Göl İnsanları’na alacağı iki hikayesini hapisteyken Cemalettin “Mahir” takma ismiyle Tan’da yayınladı.
Hapishane yıllarında Fatma İrfan Hanım’a yazdığı mektuplar Kemal Tahir’den Fatma İrfan’a Mektuplar ismiyle; Nazım Hikmet’in kendisine yazdığı mektuplar Kemal Tahir’e Mapushaneden Mektuplar ismiyle basıldı. Kemal Tahir, 21 Nisan 1973’te hayatını kaybetti.
